"Een van de kenmerken van Mascha Enthoven is dat zij snel kan schakelen tussen een abstracte,
wetenschappelijke weergave van de werkelijkheid en een meer praktische, gevoelde en ervaren
weergave. Ze begrijpt de vereisten om ’mee te kunnen praten’ vanuit beide perspectieven en
ze verstaat en spreekt inmiddels beide talen. Door dit begrip is ze in staat om op gefundeerde
én tegelijk luchtige wijze de ontwikkeling van individuele professionals, van teams en
organisaties te stimuleren".
Mascha promoveerde op de mechanismen in de schoolomgeving die bijdragen aan de veerkracht
van adolescente leerlingen in uitdagende omstandigheden. Zij werkte hiervoor samen met
Zuid Afrikaanse studenten en universiteiten en verbleef daardoor vier jaar lang afwisselend
in Nederland en Zuid Afrika. Vervolgens werkte ze als postdoc met Mihaly Csikszentmihalyi
aan onderzoek naar psychologisch kapitaal: de vaardigheid om de aandacht te richten op
activiteiten die nu plezierig zijn maar die ook de belofte dragen van plezier in de toekomst.
Beide thema’s leggen nadruk op het kind en de jongere als actieve deelnemer aan zijn eigen
ontwikkeling. Deze actieve deelnemer is in ons onderwijs voor een groot deel ook afhankelijk van
de leraar of de docent. De leraar stuurt als volwassene én professional de ontwikkeling van
leerlingen: door het herkennen, aanspreken en toegankelijk maken van hun persoonlijke kwaliteiten;
en door het herkennen, aandragen, toegankelijk maken en leren benutten van bronnen in de
(onderwijs)omgeving.
Eén van de sleutels tot verbetering van het onderwijs ligt volgens Mascha dus in die professionele
ontwikkeling van leraren. Welke kwaliteiten zien zij als zij naar kinderen en jongeren kijken? Hoe
maken zij deze herkenbaar, toegankelijk en te benutten voor de leerling? Laten zij kinderen en
jongeren regie voeren over hun eigen ontwikkeling? Welke bronnen gebruiken zij in hun onderwijs
en hoe helpen zij hun leerlingen deze te herkennen en benutten?
Wat Mascha motiveert zijn twee verschillende situaties die toch veel gemeen hebben:
1. Het zien van kinderen en jongeren die bezig zijn met iets dat zij wellicht moeilijk vinden maar waarin
zij volledig opgaan. Dit, omdat de lerares of de docent heeft geholpen een situatie te creëren waarin de
taak boeiend is, net binnen het vermogen van het kind of de jongere ligt en waarin deze de kans heeft te
ervaren iets helemaal onder de knie te hebben.
2. Het werken met leraren of docenten aan het begrijpen van hun eigen handelen en van hun werkomgeving op
zo’n manier dat zij deze systematisch en duurzaam kunnen en willen verbeteren.
Versterking van het Onderzoekend Vermogen in onderwijs
Wilt u bijdragen aan uw eigen professionele ontwikkeling of aan die van uw team in
het met plezier blijvend kunnen vernieuwen en verbeteren van uw onderwijs?
Investeer dan in het vergroten van het onderzoekend vermogen van uw organisatie.
Het beschikken over een goed onderzoekend vermogen wordt als vereiste gezien voor
autonome leraren die kunnen en willen reflecteren, die gebruik willen en
kunnen maken van evidence-based practice en die in staat zijn tot duurzame
innovatie (Castle, 2006; Reis-Jorge, 2005; Van der Rijst, 2009; Van den Berg, 2016).
Dr. Mascha Enthoven is expert in het ontwerpen, begeleiden en onderzoeken van
professionaliserings- en adviestrajecten voor het vergroten van het onderzoekend
vermogen van leraren, docenten en teams in alle sectoren van het onderwijs.
Van onderzoekswerkplaatsen in het primair onderwijs tot scholingstrajecten voor
docenten in het HBO. Zij verkent met u uw specifieke werkomgeving, de daarin
actuele en ervaren ontwikkelingsbehoefte en ontwerpt op basis daarvan met u een
duurzaam traject op maat.
Sinds 2002 publiceert Mascha Enthoven over dit onderwerp, en begeleidt zij onderwijsinstellingen. Enkele voorbeelden:
- Faculteiten Educatie; Techniek en Bedrijfseconomie: ontwikkeling en monitoring van
professionaliseringstrajecten en organisatieontwikkeling met betrekking tot
praktijkgericht onderzoek in het HBO (studentenonderzoek; stagebegeleiding; samenwerking met werkveld);
- MBO en primair onderwijs: professionalisering en begeleiding bij praktijkonderzoek
door leraren en docenten en deelnemers professionele masteropleidingen.
Zie hier voor een recente publicatie over onderzoekend vermogen in het
HBO.
Mail Mascha
Versterking van het Pedagogisch Kapitaal in onderwijs
Wilt u bijdragen aan uw eigen professionele ontwikkeling of aan die van uw team in het benutten van
alledaagse (uitdagende) situaties voor de groei en ontwikkeling van uzelf, uw leerlingen en uw deelnemers?
Investeer dan in het opbouwen van uw eigen Pedagogisch Kapitaal en dat van uw onderwijsorganisatie.
Mail Mascha
Het opbouwen van Pedagogisch Kapitaal staat voor het handelen van de leraar of de docent
waarbij deze in uiteenlopende (uitdagende) onderwijssituaties haar aandacht weet te richten
op het creëren van groei en ontwikkeling voor de leerling en haarzelf, waarbij tegelijkertijd de kans op hun
groei en ontwikkeling in de toekomst wordt vergroot.
Het concept Pedagogisch Kapitaal staat voor de integratie van de missie, de visie, het
onderwijsontwerp en het pedagogisch-didaktisch handelen van schoolleiders, leraren en docenten
ter bevordering van de vorming van kinderen en jongeren tot volwassenen die met vertrouwen en
met anderen hun plaats en weg vinden in de wereld en de maatschappij.
Concepten als Bildung, Urban Education, Gezonde School en Veerkracht
komen in deze benadering aan de orde.
Het concept Pedagogisch Kapitaal ontwikkelde Mascha op basis van haar onderzoek naar veerkracht
(Enthoven, 2007) en haar samenwerking met Mihaly Csikszentmihalyi (Flow en Psychologisch Kapitaal),
Kees van der Wolf (gedragsproblemen in de onderwijspraktijk) en Luc Stevens (Pedagogische Tact).
Thema: Praktijkgericht onderzoek in het HBO en Professionele Leergemeenschappen
Katwijk, van, L. & Enthoven, M. (2018). De plek van praktijkonderzoek in de curricula van
hbo-lerarenopleidingen. Kennisbasis Lerarenopleiders (5). Vereniging Lerarenopleiders Nederland: Werkendam.
Enthoven, M. & Oostdam, R. (2014). De functie en zin van praktijkgericht onderzoek door studenten
van educatieve hbo-opleidingen. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 35(3), p. 47-60.
Enthoven, M., & de Bruijn, E. (2010). Beyond locality: the creation of public practice based knowledge
through practitioner research in professional learning communities and communities of practice. A review of
three books on practitioner research and professional communities. Educational Action Research, 18(2), 289–298.
Enthoven, M. (2003). De meester in de spiegel. In J.C. Van der Wolf (Ed.), In het hoofd van de
meester, 63-75, Utrecht: Agiel.
Thema: Professionalisering/Middelbaar Beroepsonderwijs
Snoek, M., Enthoven, M., Kessels, J., & Volman, M. (2017). Increasing the impact of a Master’s
programme on teacher leadership and school development by means of boundary crossing, International
Journal of Leadership in Education, 20(1), 26-56.
Enthoven, M. & De Bruijn, E. (2011). Condities voor schoolsucces: het ontwikkelen van een routekaart
voor een doorlopende leerweg vmbo-mbo, in: K. van der Wolf & P. Huizinga (red.), Het Nederlandse Beroepsonderwijs, valt daar iets aan te doen?. Utrecht: Garant
Enthoven, M. & De Bruijn, E. (2010). Condities voor schoolsucces: het ontwikkelen van een routekaart
voor een doorlopende leerweg vmbo-mbo, Profiel, 5, 9-11.
Thema: Urban Education; Veerkracht en Pedagogisch-didactisch handelen in primair en voortgezet
onderwijs; Psychologisch Kapitaal
Enthoven, M. & Veldman, I. (2016). Zelfvertrouwen als fundament voor aanstaande professionals. In R.
Fukkink & R. Oostdam (eds). Onderwijs en opvoeding in een stedelijke context (pp 111-120). Bussum: Coutinho.
Blok, H., Oostdam, R., Enthoven, M. & Van der Linden, A. (2014). School en ouders werken samen aan
beter lezen. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 53, 187-198.
Nakamura, J., Templeton, J., Csikszentmihalyi, M., Enthoven, M. & Vaillant, G. E. (2009).
Psychological capital in adulthood and its relations to thriving in later life. Poster presented
at the Conference of the Society for the Study of Human Development, Ann Arbor, Michigan, October 2009.
Enthoven, M. (2008-update 3) Leren veren: de schoolcontext als veerkracht versterker. Kluwer Navigator Onderwijs,
module leerlingenzorg vo. Alphen aan den Rijn: Kluwer.
Enthoven, M. (2007). The Ability to Bounce Beyond: The Contribution of the School Environment to the Resilience of
Dutch Middle-Adolescents from a low Socio-Economic Background. Amsterdam: F&N Boekservice. (Ph.D thesis).
Doorn, Van, E.C. & Enthoven, M. (2005). Leraren begeleiden bij het omgaan met lastige leerlingen: een driebandenspel.
em>TOKK Tijdschrift voor orthopedagogiek, kinderpsychiatrie en klinische kinderpsychologie, 50 (2), 89-97.
Thema: Excellentieonderwijs in het HBO
Enthoven, M., Oostdam, R., Devilee, B., Winter, E., Doppenberg, J., & Griffioen, D. (2016).
De betekenis en functie van een hogeschoolbreed intentioneel curriculum op de ontwikkeling van faculteitsspecifieke
honoursprogramma’s. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 3, 22-40.
Griffioen, D., Doppenberg, J., Enthoven, M. & Oostdam, R. (2016).
De evaluatie van excellentieprogramma’s onder Sirius. Amsterdam: Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding, Hogeschool van Amsterdam.
Per 1 september 2018 is Mascha Enthoven Lector "Pedagogische Opdracht" aan hogeschool Inholland. Als lector is zij verbonden aan de verschillende PABO-locaties van hogeschool Inholland en aan de Master "Leren en Innoveren".